2022! Vieze worst! Ander land! En een foto van mijn hond! - Nijmans Nieuwsbriefje - Editie #9

Welkom in 2022. Opdat ook uw jaar geen herhaling van 2021 mag worden, dat een herhaling van 2020 was. We moeten vóóruit, en zo ver mogelijk weg zien te komen.

Op de vorige nieuwsbrief doneerde iemand 10 euro en 1 cent (waarvoor dank!) en zette in de beschrijving: “Smuk bovenaan!” Jazeker, de tekst van het vorige nieuwsbriefje was (te) lang, maar ik heb hieronder toch een weerwoord op dat verzoek om De Foto van Mijn Hond hogerop te zetten:

Zo nou godverdomme jongens het knetterverse jaar is uit de startblokken. Het nieuwe elan giert door de aderen, de levenslust glinstert op de huid en een explosie van ongeremde energie ligt vol ongeduld te wachten op ontsteking in de mortierbuis van het juiste moment.

De afgelopen twee jaar hebben ons veel gebracht en geleerd. We kwamen dichter bij onszelf, noodgedwongen, omdat al het andere bij ons werd weggehaald. Behalve de spiegel, die werd onvermijdelijk. De spiegel die je liet zien hoe je met tegenslag om ging, en met thuiswerken. De spiegel die je er op wees dat je alwéér op een doordeweekse avond aan de drank ging en de spiegel die toonde dat niemand opknapt van overleg op afstand via telewerkschermen.

Je moest in de spiegel van je relatie kijken en onwillekeurig de houdbaarheid er in gereflecteerd zien, of je eigen eenzaamheid herkennen. Werd je vrees weerspiegeld, of juist je strijdbaarheid? Zag je een uitdaging om te trotseren, of trotseerde je de uitdaging? 

Zo de afgelopen jaren ons iets hebben voorgespiegeld, is het dat er geen enkele voldoening uit korte klappen komt, maar dat het rijke Roomse leven wel daartoe is gereduceerd. De endorfine van notificaties op je (sociale) media, de ad hoc bevrediging van ‘laten we lekker wat bestellen, we koken die groenten morgen wel’ of de snelle weldaad van een paar stevige slokken tapbier op vrijdagavond - geen van allen vormen ze een duurzaam fundament onder het bestaan.

De afgelopen lange, lijdzame en bij vlagen loodzware jaren van saaiheid en stilstand hebben het belang van de uitgestelde beloning in herinnering gebracht, door te voorkomen dat je continu je eigen zin kon doordrijven. Keuzes werden beperkt, opties aan banden gelegd en zowel ontspanning in ontsnapping, als ontsnapping in ontspanning de pas af gesneden. Door hoepels moest je, er werden logistieke uitdagingen neergelegd en hindernissen opgeworpen die het dagelijks bestaan zodanig vertraagden dat het leven werd teruggebracht tot een sonore grondtoon van repetitief gedrag waarin het gat van de mentale stimulans werd opgevuld met de leegte van acute prikkels. 

En dan was daar steeds die spiegel, om je daarop te wijzen. Je kan niet wegkijken van je eigen spiegelbeeld als er geen uitzichten zijn om je blik op te werpen.

Daarom wordt 2022 een grandioos jaar. De ellende is nog niet voorbij en we zullen de nasleep van de afgelopen jaren nog lang met ons mee moeten dragen, vooral op de digitale velden van de internationale beleidsvoering, waar opportunistische agrariërs van de intensieve menshouderij hun kans om ieder individu te oormerken niet zullen laten lopen. Maar 2022 wordt ook het jaar waarin we de vervullende krachten van de uitgestelde beloning opnieuw kunnen leren waarderen. De beste wensen komen het traagst uit.

…ik kom al wel heel lang op internet. En het internet, hoewel dat niet meer is wat het was (lees: wat ik zou willen dat het is), is het bekommerde marktplein voor de Bastille, de niet immer gezellige gesprekshoek van het Groene Zoodje en het Old State House van de Nieuwe Media.

Ik ben geen viroloog of medicus en ik kan niks met cijfers. Mijn expertise, als je dat zo mag noemen, is twintig jaar ervaring op het snijvlak van politiek en media. And I always read the comments. Dus toen Revu vroeg of ik een politiek jaaroverzicht wilde maken over het coronabeleid, werd dat geen duiding van de virologische dashboards, de medische status van de pandemie (mijn lekengevoel zegt: die is voorbij) of een statistische spin van een real life simulatie, maar een lange uithaal van de post-verantwoordelijke politiek, waarin het mennen van het publiek via woordvoering en pers(-voorlichting) een fundamenteel falen van statelijke instituties moet verhullen. Dat leidde inzake corona vanaf de eerste leugen tot slecht beleid, dat maar blijft voortduren. Net als de leugens, trouwens. Enfin, 2500 woorden had ik dus laat ik het met deze inleiding niet nóg langer maken. Bovendien is er geen paywall:

Vieze worst? Nou nee, eigenlijk niet meer. Zonder als snob te willen klinken, laat staan mezelf als een expert te identificeren: ik zit al zo'n twintig jaar in de politieke keuken te gluren en ik weet inmiddels iets te goed hoe de worst gemaakt wordt. Dat het recept nooit verandert, maar de ingrediënten wel steeds verder bedorven raken. Maar je krijgt die gore hap toch dagelijks door je strot gepropt, waardoor een nasmaak van cynisme uit de onderbuik begint op te borrelen. Terwijl ik echt meer van de zoete afdronk ben. En het toetje dient al helemaal geen trap na te zijn.

De democratie is een rudimentair ingrediënt geworden in de kantine van de politieke wereldkeuken waar de worsten worden gemaakt: machthebbers hebben al lang andere recepten gevonden om de burger tot consument van overheidsbeleid te kneden. De afhaalpandemie uit Wuhan laat zelfs zien dat Chinese bedrijfsvoering ook op het menu is beland, door verregaande middelen tegen een vergankelijk griepvirus vaak zwaarder te wegen dan het belang van (individuele) vrijheden en eigen verantwoordelijkheden.

Digitalisering was altijd erg leuk toen het grassroots & startup was, en de overheid nog faxte en briefpost deed. Maar nu Big Tech, multinationals en (supranationale) overheden steeds meer samenspannen met (bijna bodemloos gefinancierde doch volstrekt ondemocratische) ngo’s, ben ik die digitalisering steeds meer gaan argwanen. Omdat deze cocktail zich tegen ons begint te keren.

Zoals iedere andere doorsnee consument in een liberale democratie ben ik niet minder verslaafd aan mijn iPhone, de gemakken van digitale voorzieningen en de bestelsnelheid van Bol.com. Het is moeilijk, zo niet nagenoeg onmogelijk, om in Nederland nog analoog te leven. Als ondernemer ben ik gedwongen om een digitale commerciële dienst (eHerkenning) af te nemen, om toegang te kunnen krijgen tot overheidsdiensten die ik verplicht moet afnemen. De symptomatische versmelting van commerciële businessmodellen met dienstverlening door een democratische overheid maakt me niet alleen boos, maar ook bezorgd, benauwd - misschien zelfs wel een beetje bang.

“Neoliberaal multinational-denken smelt hier samen met etatistisch verzorgingsstaatdenken”, las ik hier in een stukje dat nota bene geïnspireerd werd door een Kamerbijdrage van Thierry Baudet, die met zijn gillende complotretorieken (en narcistische clownsgedrag) de vrees voor dystopische “democratische” digitalisering juist in het belachelijke trekt en daarmee ontoegankelijk maakt voor redelijk debat en rationele uiteenzettingen. FvD'ers en hun angehauchten oreren louter in voldongen feiten aan uitersten van een spectrum vol vijandsbeelden, terwijl het juist zo belangrijk is om de ontwikkelingen onderdeel voor onderdeel, stap voor stap te beschouwen aan de hand van de scheermessen van Ockham en Hanlon, of volgens het Principe van Peter. Het is geen complot, het is een natuurlijke escalatie.

Deze function creep, of de mate waarin de overheid probeert om achter de (digitale) voordeur van alle burgers te komen teneinde hun gedrag te kunnen beïnvloeden, is een angstwekkende ontwikkeling waarvan de gevaren alleen kunnen worden weggenomen via zuivere wetgeving die door een betrouwbare overheid wordt gemaakt (gepasseerd station), wordt gecontroleerd door pluriforme, machtskritische journalistiek (een zeldzaam fenomeen) en worden voorgelegd aan goed geïnformeerde burgers in een high trust society (zijn we niet meer, mede vanwege de Rutte Doctrine) voor democratische inspraak: referenda, bij voorkeur, maar een eerlijk en transparant debat zou al heel wat zijn. Beiden hebben we niet (meer).

Dankzij corona is de versnelling van deze Chinaficatie goed waarneembaar, bijvoorbeeld in het versneld doortrekken naar door politici noodzakelijk verklaarde digitale paspoorten, waarin toegangsvoorwaarden kunnen worden vastgelegd op basis van wenselijk gedrag (zoals je vaccinatiestatus). Als je dat combineert met beschikbare, officiële documentatie van overheden, bedrijven en ngo’s over bijvoorbeeld de wensen van de Europese Unie om één “Europese Digitale Identiteit” in te voeren waarmee je zowel van overheidsdiensten gebruik kunt maken, als veilig kunt inloggen op Facebook, dan breekt het vreeszweet me uit.

Gooi daar technologische ontwikkelingen (QR-codes, vingerafdruksystemen, biometrische data, onderhuidse chips, gebruikersprofielen, gezichtsherkenning, datakoppeling, profielenvergaring) bovenop en roer dat niet alleen door de corona-pandemie, maar ook door het monetaire systeem (de ECB, die zwoegt en ploetert om onze ponzipoen - de euro - in leven te houden, gaat een eigen cryptomunt maken) en de zondvloedretoriek van de klimaatpaniek, en er ontstaat een (nabij) toekomstbeeld dat me letterlijk beangstigt.

Het is een visioen van doorgeslagen crowd control, met intrinsieke ingrepen in persoonlijke keuzes en harde sancties (van boetes tot lockdowns) bij “overtredingen” of “noodtoestanden” (klimaat!).

Enerzijds is dit gevoel het gevolg van geëxtrapoleerde aannames op basis van voornoemde en door iedereen openbaar na te lezen feiten: het is een vrees die (nog) geen bewaarheid is geworden. Anderzijds weet ik dat mijn gezond verstand me niet bedriegt, omdat het diep bezorgde onderbuikgevoel wordt geschraagd door mijn jarenlange ervaring in nieuws, media, politiek en internet: je kan het allemaal zien gebeuren.

De afgelopen jaren heb ik (te) veel tijd verloren en moeten verdoen aan het overnemen, inrichten en dagelijks uitvoeren van een bedrijf en ben ik inhoudelijk meer naar de oppervlakte van deze onwaarschijnlijk belangrijke onderwerpen gedreven. In 2013 ruimden we op GeenStijl nog een hele maand in voor #Defember: december stond daar jaar in het teken van (online) privacy naar aanleiding van de schokkende onthullingen van Edward Snowden over de cynische internationale controlestaat. Ondanks mijn eigen verbetenheid op dat onderwerp, interesseerde het destijds veel te weinig mensen, want: ‘Ik heb toch niks te verbergen?’ En bovendien: al die afluisterpraktijken waren bedoeld om ons te beschermen tegen Rusland, of islamitische aanslagen. Een deel van de mensen dat destijds de schouders ophaalde, doet nu met heel veel bombarie en verbaal geweld alsof een wereldcomplot van het WEF het op hun bloedeigen persoontje gemunt heeft, wat vooral tot doodvermoeiend online tribalisme leidt - en verder tot niets.

Zelf zou ik méér met deze onderwerpen willen (en moeten) doen, door die voornoemde function creep onderdeel voor onderdeel, wetsvoorstel voor wetsvoorstel en toepassing voor toepassing uit te lichten en te beschrijven, maar tegelijkertijd acht ik de digi-dystopische uitkomst eigenlijk al onvermijdelijk. De techniek is er, de blauwdrukken lagen er ook al en het coronavirus is een uitstekende katalysator gebleken om de infrastructuur (coronapassen, QR-codes) voor een ‘vrijheid onder verscherpte voorwaarden’ neer te gaan leggen: bijna iedereen accepteert het, vanwege de volksgezondheid en vanuit een beroep op de solidariteit. Dergelijke systemen worden echter nooit gebouwd om zichzelf overbodig te maken.

Straks is er alleen nog maar een grote glunderende leider nodig die naar voren stapt en een fles champagne tegen de romp van de Titanic wil klappen om de zinkende democratie zeewaardig te verklaren. Frans Timmermans zal ongetwijfeld interesse hebben.

Ik geloof niet dat we deze worst nog uit de pan kunnen vissen voordat hij bij iedereen door de strot wordt gedwongen. Het lukt me nauwelijks nog om mijn eigen verzet te mobiliseren om in mijn werk datgene kritisch te beschouwen, waar ik in de echte wereld ook nauwelijks meer omheen kan: mondkapjes, lockdowns, vaccins, coronapassen, boosters en beperkingen, opgelegd door een chronisch leugenachtige, onbetrouwbare overheid die zijn eigen bevolking intrinsiek wantrouwt. Een bevolking van burgers die lijken te zijn vergeten dat zijzelf de baas zijn in een democratie, niet de politici - en zeker niet Big Tech of lobbyende ngo’s die via de rechter hun particuliere eisen afdwingen (zie het Urgenda-vonnis).

Daarom, en omdat ik inmiddels te oud ben om zes maanden grijze Nederlandse herfst per jaar nog monter genoeg door te komen, gaan mijn vrouw en ik lekker op een strand wonen volgend jaar. In de Algarve, dat ook onder de EU valt maar waar het nog 2005 is. Minder smartphones, meer cash geld en minder eerstewereldproblemen over vertraagde pakketbezorging (“Ik had toch verdomme voor 23u besteld!?”). Portugal zal bovendien, zo denken we, niet met dezelfde gretigheid als Nederland een proeftuin willen zijn voor het redden van de planeet via “klimaatpolitiek”, de meest vervelende nieuwe religie van deze tijd.

Als die tijd ons daar alsnog inhaalt, zien we dan wel weer verder. Maar Nederland is een land waar de democratie uit de rails loopt en ik blijf niet in een trein zitten die in versnellende slow-motion op een ramp af dendert: een eindhalte waar je op de Titanic van Timmerfrans moet aanmonsteren.

Misschien zit ik er helemaal naast. Misschien komt alles goed. Misschien stel ik me gigantisch aan. Maar de herbenoeming van een premier die zijn eigen burgers, hun gezinnen én hun kinderen kapot kan maken in een schandaal dat de institutionele erosie van onze democratie (en rechtstaat) blootgelegd heeft, maar toch weer El Hefe kan worden van onze narcostaat van machtsverslaafden, sterken mij in de overtuiging dat onze volgende halte ‘Migratie’ zal heten. Rond de dag dat Rutte Vier (met de V van Wrakhout) aantreedt op het Bordes des Doods, gaat onze woning op Funda. En zodra het huis verkocht is, laden we de hond in en zijn we pleite.

Dan nog hoop ik dat ik ongelijk heb over waar het naartoe gaat met westerse samenlevingen in het algemeen en Dit Land in het bijzonder. We gaan het alleen niet in Nederland afwachten. In Portugal is meer zon, en prima internet.

Mocht je meer willen lezen over onze Portugalplannen: mijn vrouw reflecteert op onze afwegingen en haar eigen mentale route die richting het zuiden ging wijzen. Uiteraard ook in een nieuwsbriefje, iedere maandag in de mail. De laatste ging over Smuk: